Als je denkt aan een idyllische fietslocatie, zal Zuid-Duitsland je misschien niet direct te binnen schieten. De heuvels zijn dichterbij al te vinden en voor de Alpen reis je slechts een paar uurtjes verder naar het zuiden. Toch heeft dit gebied veel te bieden voor zowel de recreatieve als fanatieke fietser: makkelijke klimmetjes, steile muurtjes en zelfs langere klimmen rond het Zwarte Woud en de Duitse Alpen. Voeg daar het uitstekende Duitse wegennetwerk aan toe en je hebt al snel ontelbaar veel mogelijkheden om jouw autoluwe route uit te stippelen. Wij trokken afgelopen herfst naar dit prachtige gebied en ontdekten vijf kleurige plekken voor een ontspannen fietsrit.
Fietsen naar Heidelberg
Na een goede vier uur rijden met de camper vanaf de Nederlandse grens komen we aan in Leutershausen, een klein dorpje vlakbij de A5 ter hoogte van Mannheim. We bevinden ons iets ten noorden van het Zwarte Woud, maar de heuvels zijn al hoog genoeg voor de plaatselijke wijnboeren. Onze eerste route slingert over autoluwe wegen de heuvels in, waar onze benen worden getest op de Col de Ritschweier (3,8 km, 5.3%). Het is hier heel rustig. We nemen onze tijd en bewonderen de prachtige omgeving, die zongekleurd is door groene, gele, rode en bruine bladeren van de bomen die zich klaarmaken voor de winter. Zoals op veel plekken in Duitsland zijn de wegen uitstekend en is het een feest om af te dalen over het glooiende zwarte asfalt.
Als we sprekende plaatnamen als Heiligkreuzsteinach en Wilhelmsfeld zijn gepasseerd, vervolgen we onze koers richting Heidelberg. Door de korte steile afdaling bevinden we on in no-time langs de rivier de Neckar. Het water leidt ons richting de stad, waar we beloond worden met een beeldschoon uitzicht op Schloss Heidelberg. Het is hier formidabel fietsen, maar deze stad vraagt erom van dichterbij bekeken te worden. Rijdend over de kasseien op de Alte Brucke gaan we de oude stad in voor een koffiestop en korte stadwandeling. Met verwondering over deze prachtige plek pakken we de fietsen voor het laatste stukje terug naar de camper. We slalommen door de Heidelberg, fietsen wat uit langs de wijnranken en eindigen onze route net voordat het begint te druppelen. Heerlijk.
Heidelberg vanuit Leuterhausen – 55 km – 830 hm
Klimmen rond Birkendorf
Een dag later stap ik vlak na aankomst in Birkendorf nog even op de fiets voor een soloritje. We bevinden ons inmiddels in het Zwarte Woud en het is een zomerse dag in Oktober. Met de thermometer op 22 graden staat een korte ronde op het programma (58 km – 940 hm) met aan het eind een langere klim richting Brenden (7,54 km a 5.8%), gevolgd door een korte steile muur (1,35 km a 11%). Net zoals een dag eerder is het heerlijk slingeren, ditmaal op de L159 richting het zuiden. De weg gaat hier nog omlaag, dus op een enkele tegemoetkomende auto na is er alle tijd om te genieten van het natuurschoon dat door de lage zon nog maar sporadisch wordt belicht. Vlakbij de Zwitserse grens draait de route weer naar het noorden en loopt de weg meer omhoog.
Nadat ik de avondspits van Tiengen achter me laat krijgt de rust van het Zwarte Woud weer vat op me. Over de L157 richting Witzau loopt de weg nog vals plat omhoog, maar eenmaal na het dorp sla ik linksaf de Landstrasse op en begint de weg serieus te stijgen. Na een paar haarspeldbochten tussen de bomen verandert deze klim in een rechte lijn op een kaal plateau waar de wind vrij spel heeft. Gelukkig is het weer fantastisch en de moraal hoog. Eenmaal het dorpje Brenden gepasseerd zit deze klim erop, al wacht na een korte afdaling ook nog een heel steil stukje met uitschieters boven de 15%. Dit is even doorbijten, voordat de ondergaande zon me weer begeleidt naar de startplaats Birkendorf. Hier heeft de nazomerzon inmiddels plaatsgemaakt voor de koele avondlucht.
Klimmen rond Birkendorf – 58 km – 940 hm
Opfrissen langs de Bodensee
Twee dagen later, het is inmiddels zondag en een stuk koeler, gaan we met zijn tweeën op pad. We hebben het Zwarte Woud verlaten en starten onze rit vandaag vanuit Deggenhausertal. De bergen hebben plaatsgemaakt voor korte venijnige heuveltjes, die ons langs de vele appelboomgaarden brengen die dit gebied rijk is. De borden ‘ernte’ (oogst) zijn talrijk geplaatst en gaan niet zelden gepaard met een landelijk verkoopkraampje voor appels en sap. Ons doel van vandaag, de Bodensee, is echter nog niet in zicht dus trappen we gestaag door. Hoe dichter we het water naderen, hoe harder de wind in ons gezicht blaast en hoe koeler het wordt. Eenmaal aan de oever is dit echter snel vergeten door de ietwat mistige vergezichten over het meer, waar we een glimp van de Zwitserse overkant aanschouwen.
We fietsen in westelijke richting langs het water over een pad waar zowel fietsers als voetgangers enthousiast gebruik van maken. Net op het moment dat onze handen beginnen te verkrampen van de frisse tegenwind, fietsen we het historische plaatsje Meersburg binnen. In dit toeristische plaatjes, het is een vertrek en aankomstpunt voor de boten naar Konstanz, is het gezellig vertoeven. De korte stop voor een Tasse Kaffee bij de Bäcker Kränkel, geeft ons wat innerlijke warmte. Niet veel later springen we weer op de fiets en verlaten al klimmend het herfstachtige Meersburg, dat door haar ligging tegen de heuvel zeer fotogeniek is. Het laatste deel van de route is glooiend, over kleine wegen en een stukje fietspad. We kunnen even nagenieten om vervolgens snel onder de hete douche op te warmen na dit verkleumende ritje… dat ook wonderschoon was.
Bodensee vanuit Deggenhausertal – 51 km – 560 hm
Rondom Füssen
Met onze camper reizen we nog wat oostelijker, waar we neerdalen bij Füssen. Na een kort bezoek aan Schloss Hohenschwangau en een aanblik op Schloss Neuschwanstein, trekken we in de middag de fietsschoentjes aan voor een relatief vlak rondje langs de Forggensee. Waar we nog in een T-shirtje in de zon konden lunchen, zijn we een uurtje later aan het bibberen op de fiets. Die koele lucht vanaf het water, een afgezwakt herfstzonnetje en het gebrek aan hoogtemeters zijn een uitdaging voor onze vetvrije fietslijven. We fietsen op langs het water gaan vervolgens noordelijk richting Marktoberdorf. De route is wat eentonig met veel fietspaden – dus ook hier worden we niet heel warm van.
Als we omgeleid zijn door Marktoberdorf hebben we nog maar één doel – zo snel mogelijk thuis komen en opwarmen. We trappen gestaag door en komen op het mooiste deel van de route. Fietsend door het glooiende Duitse landschap kijken we aan tegen de Oostenrijkse alpen, die zich twintig kilometer zuidelijker als reuzen in het landschap bevinden. De lucht kleurt blauw geeft zo een wonderlijk vergezicht vanaf de fiets. Even later komen we aan op onze eindbestemming Eisenberg, waar we snel opwarmen om even later te genieten van een snikhete pompoenrisotto. Volgende keer toch maar een laagje extra aan!
Langs de Forggensee – 58 km – 425 hm
Door de alpenstraat naar Mittenwald
Oostenrijk! Daar zijn we dan. In onze trip door Zuid-Duitsland maken we een klein uitstapje naar dit prachtige fietsland. Gisteren namen we de Fernpaß om richting het Oostenrijkse Dormitz te rijden, om vandaag via Telfs terug te keren naar het Duitse Mittenwald: de één op de fiets, de ander met de camper. Een ware achtervolging die door de twee beklimmingen op de route van tevoren al een winnaar kent. Vanuit Dormitz loopt de weg vrijwel direct omhoog voor de beklimming van een oude rodelbaan die is geasfalteerd en alleen voor fietsers toegankelijk is. Je hebt deze fantastische klim dus helemaal voor jezelf! Met 1,5 km a 7.4% schrikt hij niet af, maar door de maximumhelling van 14% raakt je lichaam snel opgewarmd. En hoe. Na de kou van de afgelopen twee ritten ben ik vandaag te warm gekleed… laten we het een beginnersfoutje noemen. De ritsjes van m’n Castelli-jack gaan open om ontploffing te voorkomen en gelukkig tref ik even verderop in Telfs de volgwagen waar ik me kan ontdoen van overtollige kleding. Precies op tijd voor de langste klim van de dag.
Ik zet koers richting Buchen – een stevige klim van 6,8 km a 8.7%. Hoewel het een brede weg is, zijn er maar weinig auto’s en is het rustig fietsen. Het is inmiddels opgeklaard en het typische alpenpanorama weet me wederom te verbazen. De groene naaldbomen, grijze rotsen en blauwe luchten fuseren tot een waar kunstwerk dat na iedere bocht een andere aanblik kent. Ondertussen ben ik flink aan het afzien op de Buchener Landstraße, waar de stijgingspercentages zonder schaamte boven de 10% geraken. Eenmaal in loofbos van Buchen aangekomen is het onthaal door mijn volgcamper van het grootste enthousiasme. Zwaaien maar! Vanaf hier gaat de afdaling richting Mittenwald in sneltreinvaart door een adembenemend mooie alpenstraat. De eindbestemming van vandaag is de Leutascher Geisterklamm, een prachtige kloof die ook na deze fietstocht nog indruk maakt. Zet die dus maar op je lijstje!
Van Dormitz naar Mittenwald – 51 km – 1000 hm
Fietsen in Zuid-Duitsland
De twee weken die we in het herfstachtige Duitsland door brachten, waren adembenemend. De uitstekende wegen, korte heuvels, lange klimmen en historische dorpjes bieden alles waar wij als fietser blij van worden. Er zijn zoveel mogelijke fietsroutes, dat er voor iedereen een geschikte ronde bij zit. Dit in combinatie met de prachtige herfstkleuren van de bossen en het uitstekende nazomerweertje, gaf ons constant een glimlach op het gezicht. Hoeveel we nu de camper weer naar Nederland navigeren, zullen we zeker terugkomen om de andere wegen te ontdekken. Maar eerst genieten we nog even na van deze trip.